Wanneer kun je dan weglaten na een bijzin met als?
Om een voorwaarde te geven, kun je gebruikmaken van de als-dan-constructie: een bijzin met het onderschikkende voegwoord als gevolgd door een hoofdzin met dan. In de hoofdzin kun je dit dan vaak ook weglaten.
- Als het lente wordt, dan stuur ik je tulpen uit Amsterdam.
- Als het lente wordt, stuur ik je tulpen uit Amsterdam.
De als-dan-constructie komt ook voor in adviezen en bij fictieve situaties.
- Als ik jou was, (dan) zou ik de rode jurk nemen.
- Als ik de loterij won, (dan) zou ik een wereldreis maken.
Spreektaal en schrijftaal
In spreektaal komen zinnen met dan vaker voor dan in schrijftaal, en ook in langere zinnen komt dan vaker voor dan in kortere zinnen. Er zijn geen vaste regels voor het weglaten van dan. Enkele voorbeelden:
- Als je je best doet, (dan) haal je je examen wel.
- Als u een terras van hardhout wilt, (dan) bent u bij ons aan het goede adres.
- Als je ’s avonds trek krijgt in iets zoets, (dan) kun je beter tomaatjes nemen dan chocola.
Als weglaten
- In informeel taalgebruik kan als weggelaten worden; in standaardtaal is dan in die gevallen verplicht, maar de variant zonder dan komt ook wel voor.
- Wordt het lente, dan stuur ik je tulpen uit Amsterdam.
- Wordt het lente, stuur ik je tulpen uit Amsterdam.
Die laatste variant wordt ook wel een croma-zin genoemd, naar de slagzin uit de Croma-reclame: Hou je van vlees, braad je in Croma.
Dan verderop in de zin
Er is nog één mogelijkheid: als de hoofdzin begint met een gebiedende wijs, dan kan dan ook verderop in de zin staan:
- Wordt het lente, stuur me dan tulpen uit Amsterdam.
- Krijg je ’s avonds trek in iets zoets, neem dan tomaatjes in plaats van chocola.
Op zoek naar werkvormen?
In de online cursus Grammatica voor NT2-docenten staat de informatie van deze website gegroepeerd op onderwerp. Bovendien staan bij elk onderwerp een of meer werkvormen uitgelegd – vaak met concrete oefeningen die je zó kunt overnemen.