Waarom zeg je Het was een prachtige film, hij ging over …?
Verwijswoorden passen zich in het Nederlands aan aan het woord waar je naar verwijst. Je verwacht dus dat je naar een de-woord verwijst met hij, maar in sommige zinnen kun je ook het gebruiken. Wanneer gebruik je nou het of hij bij een de-woord?
In het eerste deel van deze zin, ‘Het was een prachtige film’, staat een naamwoordelijk gezegde. Dat bestaat uit een koppelwerkwoord (Weet je het rijtje nog? Zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen) en een naamwoordelijk deel, dat ook wel predicaat wordt genoemd. Als dat predicaat als kern een zelfstandig naamwoord heeft met een lidwoord, bezittelijk voornaamwoord of telwoord ervoor, dan is het onderwerp van de zin het, dit of dat. Een onbepaald zelfstandig naamwoord kan ook in het meervoud staan, de plaats van het lidwoord is dan leeg. Het onderwerp is dan nog steeds het, dit of dat.
Enkele voorbeelden:
- Het schijnt een spannend boek te zijn.
- Wie is dat? Dat is mijn tante.
- Dat zijn aardige mensen.
In het tweede deel van de zin Het was een prachtige film, hij ging over … staat een werkwoordelijk gezegde. Het voornaamwoord moet dan in geslacht passen bij het woord waar het naar verwijst (film), vandaar dat hier het onderwerp van de zin hij is.
Een heel duidelijke uitleg over het verschil tussen naamwoordelijk en werkwoordelijk gezegde staat trouwens ook op het weblog van de Taalprof.
Op zoek naar werkvormen?
In de online cursus Grammatica voor NT2-docenten staat de informatie van deze website gegroepeerd op onderwerp. Bovendien staan bij elk onderwerp een of meer werkvormen uitgelegd – vaak met concrete oefeningen die je zó kunt overnemen.