Hoe maak je de indirecte rede?
Als we willen weer geven wat een ander heeft gezegd of gevraagd, kun je dat op twee manieren doen: direct en indirect. Bij de directe rede geef je precies weer wat iemand anders zegt of vraagt: Jan vraagt: ‘Mag ik de rekening?’ Bij de indirecte rede geef je iemands woorden niet precies weer maar omschrijf je wat iemand gezegd of gevraagd heeft: Jan vraagt of hij de rekening mag.
Vorm
De indirecte rede heeft een paar bijzonderheden. De hele zin bevat een hoofdzin (Jan vraagt) en een bijzin (of hij de rekening mag). Het voegwoord is eigenlijk altijd dat of of. Dat gebruik je bij mededelingen, of bij vragen. Als de directe vraag met een vraagwoord begint, blijft dat in de indirecte rede staan.
- Anna vraagt me: ‘Weet u de weg naar het station?’ wordt: Anna vraagt me of ik de weg naar het station weet.
- Kadir vertelt: ‘Volgende week verhuis ik naar Roermond.’ wordt: Kadir vertelt dat hij volgende week naar Roermond verhuist.
- Dina vraagt: “Waar is de volgende bijeenkomst?” wordt: Dina vraagt waar de volgende bijeenkomst is.
Perspectief
Omdat de indirecte rede een ander perspectief heeft dan de directe rede verandert het onderwerp vaak. Hoe dat precies gebeurt, hangt af van de precieze zin. Kijk nog eens naar de zinnen hierboven. In zin 1 is het onderwerp van de directe vraag u; het onderwerp van de indirecte vraag is ik. In zin 2 verandert het onderwerp van ik naar hij.
In sommige gevallen past de werkwoordstijd zich ook aan, zodat de hele zin in dezelfde tijd staat.
- Fong zei: ‘Ik ga naar huis.’ wordt: Fong zei dat ze naar huis ging.
Verwante vormen
Er zijn ook zinnen die erg op de indirecte rede lijken, maar dat eigenlijk niet echt zijn. Voor in NT2-lessen kun je ze er eventueel prima onder laten vallen. Het gaat om constructies met woorden als vinden, denken, weten, willen en indirecte vragen die beginnen met bijvoorbeeld Weet u misschien …, Kun je me zeggen …, enz.
- Thijs vindt dat alles eerlijk verdeeld moet worden.
- De manager wil dat alle nieuwe medewerkers zich voorstellen.
- Ik weet niet hoe laat de rein naar Antwerpen vertrekt.
- Weet u misschien wanneer het zomervakantie is?
Op zoek naar werkvormen?
In de e-learning Grammatica voor NT2-docenten staat de informatie van deze website gegroepeerd op onderwerp. Bovendien staan bij elk onderwerp een of meer werkvormen uitgelegd – vaak met concrete oefeningen die je zó kunt overnemen.