Wat zijn nevenschikkende voegwoorden?
Voegwoorden spelen een belangrijke rol in onze taal, maar ze zijn voor veel cursisten best lastig om te leren. Dat zit niet zozeer in de betekenis, als wel in het gebruik. Grammaticaal onderscheiden we twee groepen: de nevenschikkende en de onderschikkende voegwoorden.
Gelijke delen
In meer internationale termen worden de nevenschikkende voegwoorden ook wel coördinerende conjuncties genoemd. Ze verbinden twee gelijke delen van een zin aan elkaar. Dat kunnen twee woorden, twee hoofdzinnen of twee bijzinnen zijn.
- Wil je rode of witte wijn?
- Ik kom op de fiets, want het is mooi weer.
- Anna vertelde dat ze op vakantie was geweest en nu heerlijk uitgerust was.
De bekendste nevenschikkende voegwoorden zijn en, of, maar, want en dus, maar er zijn meer nevenschikkende voegwoorden. Onder aan deze uitleg kun je een overzicht downloaden van deze voegwoorden. Dus is trouwens niet altijd een voegwoord.
Woordvolgorde
Een belangrijk kenmerk van nevenschikkende voegwoorden, is dat de woordvolgorde na het voegwoord niet verandert. Wel kun je inversie krijgen, als na het voegwoord een hoofdzin staat die niet met het onderwerp begint.
- Ik wil graag met je afspreken, maar ik kan zaterdag niet.
- Ik wil graag met je afspreken, maar zaterdag kan ik niet.
- Zullen we naar de bioscoop gaan, of gaan we dansen?
Niet alle nevenschikkende voegwoorden kunnen aan het begin van een zin staan, zeker niet in schrijftaal. Zinnen die beginnen met want, maar of dus komen eigenlijk alleen in informele spreektaal voor. En ook dan vindt niet iedereen het correct. Voor formele taal zijn zulke zinnen niet zo geschikt, waarschuwt de Taalunie.
Op zoek naar werkvormen?
In de online cursus Grammatica voor NT2-docenten staat de informatie van deze website gegroepeerd op onderwerp. Bovendien staan bij elk onderwerp een of meer werkvormen uitgelegd – vaak met concrete oefeningen die je zó kunt overnemen.
Overzicht
In het e-boek 20 handige lijstjes vind je een overzicht (en dus nog 19 andere handige lijstjes!) Je kunt het via de knop hieronder kopen. Als je een workshop bij me volgt, krijg je het e-boek gratis bij het online lesmateriaal. Je krijgt dit e-boek gratis bij de online cursus.