Wat is er aan de hand met de woordvolgorde na ook al?
De woordvolgorde in een zin als Ook al waren we in Parijs, de Eiffeltoren hebben we niet gezien lijkt wat vreemd. In beide deelzinnen staat de persoonsvorm op de tweede positie, maar het zijn niet twee hoofdzinnen; je kunt ze niet scheiden met een punt. Hoe zit dat?
Bijzonder voegwoord
Ook al is een uitbreiding van het voegwoord al, dat net als hoewel een toegevende functie heeft. Maar het is wel een bijzonder voegwoord: in de bijzin die ermee begint, staat de persoonsvorm namelijk op de tweede positie, net als in hoofdzinnen. Ook heeft de bijbehorende hoofdzin geen inversie.
- Ook al klinkt zijn verhaal onwaarschijnlijk, ik geloof wel dat hij de waarheid spreekt.
- (Ook) al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding.
- Ook al is het eten koud geworden, we eten het toch maar op.
Deze constructie komt niet alleen bij ook al voor, maar ook bij enkele andere constructies, zoals de directe rede en bij toegevende zinnen zonder voegwoord (vaak met mogen of kunnen).
- ‘Je moet dit goed onthouden’, zei de leraar.
- Het spijt me, u mag hier niet roken.
- Ze mag dan nog zo slim zijn, ze heeft het examen niet gehaald.
Toch
Veel mensen hebben de neiging om in dergelijke zinnen toch in te voegen aan het begin van de hoofdzin. Dat kan prima, en dan krijg je natuurlijk wél inversie.
- Ook al klinkt zijn verhaal onwaarschijnlijk, toch geloof ik wel dat hij de waarheid spreekt.
- (Ook) al draagt een aap een gouden ring, toch is en blijft het een lelijk ding.
- Ook al is het eten koud geworden, toch eten we het maar op.
Tweede deel van de zin
Een bijzin met ook al kan natuurlijk ook het tweede deel van de zin zijn. De woordvolgorde blijft dan hetzelfde.
- Ik geloof wel dat hij de waarheid spreekt, ook al klinkt zijn verhaal onwaarschijnlijk.
- Een aap is en blijft een lelijk ding, ook al draagt hij een gouden ring.
- We eten het eten toch maar op, ook al is het koud geworden.
Oefenen in de les
Zinnen met ook al zal een cursist meestal pas tegenkomen op vrij hoge niveaus. Je kunt dan uitleggen dat dit een bijzonder geval is en er enkele zinnen mee laten zien en maken. Hou er dus ook rekening mee dat je geen zinnen met ook al maakt als je cursisten nog erg bezig zijn met het aanleren van de bijzinsvolgorde; dat leidt alleen maar tot verwarring.