Wat is de woordvolgorde in enkelvoudige zinnen?
Woordvolgorde is een lastig onderwerp, niet alleen voor NT2-leerders, maar ook voor docenten. En zelfs voor taalkundigen. In de meest volledige beschrijving van het Nederlands, de Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS), gaan bijna 200 bladzijden over dit onderwerp. Er is dus nogal wat over te zeggen.
Soorten zinnen
Hier behandel ik de basis: de woordvolgorde in enkelvoudige zinnen, oftewel: korte hoofdzinnen. Cursisten komen al snel verschillende soorten zinnen tegen:
- Gewone hoofdzin: Zij heeft in Indonesië Nederlands geleerd.
- Hoofdzin met inversie: In Indonesië heeft zij Nederlands geleerd.
- Ja/nee-vraag: Heeft zij in Indonesië Nederlands geleerd?
- Vraagwoordvraag: Waar heeft zij Nederlands geleerd?
Als je de woordvolgorde in deze zinnen analyseert, kom je tot de volgende volgordes:
- Gewone hoofdzin: onderwerp – persoonsvorm – overige zinsdelen – overige werkwoorden
- Hoofdzin met inversie: ander zinsdeel – persoonsvorm – onderwerp – overige zinsdelen – overige werkwoorden
- Ja/nee-vraag: persoonsvorm – onderwerp – overige zinsdelen – overige werkwoorden
- Vraagwoordvraag: vraagwoord – persoonsvorm – onderwerp – overige zinsdelen – overige werkwoorden
Een aantal zaken vallen hierbij op:
- Onderwerp en persoonsvorm staan altijd naast elkaar.
- Overige werkwoorden staan altijd aan het eind van de zin.
- In de meeste gevallen staat de persoonsvorm op de tweede plaats van de zin.
Elders op deze website lees je meer over welke zinsdelen voorop kunnen staan bij zinnen met inversie en over de volgorde van de overige zinsdelen.
Op zoek naar werkvormen?
In de online cursus Grammatica voor NT2-docenten staat de informatie van deze website gegroepeerd op onderwerp. Bovendien staan bij elk onderwerp een of meer werkvormen uitgelegd – vaak met concrete oefeningen die je zó kunt overnemen.