Hoe schrijf je goede en duidelijke argumentatie?
Argumentatie duidelijk en kloppend opschrijven, is een belangrijke, maar moeilijke vaardigheid. Het is dan ook goed om hier met je cursisten mee te oefenen. Een goede redenering bestaat uit een standpunt en een of meer argumenten. Vaak voeg je daar nog een conclusie aan toe: daarin kom je terug op het standpunt en geef je bijvoorbeeld aan welke consequenties iets heeft.
Soorten argumentatie
Er zijn verschillende soorten argumentatie. Ten eerste kun je onderscheid maken tussen enkelvoudige en meervoudige argumentatie.
- We moeten het rooster aanpassen, want we hebben te weinig personeel. (enkelvoudige argumentatie)
- We moeten het rooster aanpassen, want we hebben te weinig personeel en mensen hebben verschillende wensen. (meervoudige argumentatie)
Bij meervoudige argumentatie heb je dus te maken met meerdere argumenten. Die kunnen onafhankelijk van elkaar je standpunt ondersteunen, zoals hierboven – dat heet nevenschikkende argumentatie. Maar je kunt ook te maken hebben met onderschikkende argumentatie. Een argument wordt dan ondersteund door een ander argument.
- We moeten het rooster aanpassen, want we hebben te weinig personeel. Er zijn nu vaak maar twee mensen ingeroosterd, terwijl we er drie nodig hebben.
Bij nevenschikkende argumentatie gebruik je bijvoorbeeld nevenschikkende voegwoorden (zoals en, maar, want). Bij onderschikkende voegwoorden kies je vaak voor onderschikkende voegwoorden. Het is niet verplicht om deze woorden te gebruiken, maar ze maken je argumentatie wel duidelijker.
Feiten en meningen
In argumentatie gebruik je feiten en meningen. Het standpunt is altijd een mening. Dat kun je soms zien aan formuleringen als ik vind of volgens mij, maar ook een zin als We moeten het rooster aanpassen is een mening. Iemand anders kan het daarmee oneens zijn. De argumenten kunnen vaak het best feiten zijn, zeker in een zakelijke situatie. Het versterkt je argumentatie vaak als je die kunt bewijzen, bijvoorbeeld met cijfers: We moeten het rooster aanpassen, want we hebben te weinig personeel. Om het huidige rooster vol te krijgen, zijn 20 mensen nodig, maar momenteel hebben we maar 17 mensen in dienst.
Opbouw van argumentatie
Je kunt een redenering op verschillende manieren opbouwen. Je kunt een trechtervorm gebruiken. De volgorde is dan standpunt – argumenten – conclusie. In de conclusie herhaal je (in andere woorden) je standpunt, en leg je een direct verband met je argumenten. Ook kun je in de conclusie consequenties aangeven, of een advies. Een andere optie is de piramidevorm. De volgorde is dan argumenten – conclusie. Je ziet dat het verschil is dat je lezer aan het begin nog niet precies weet wat je standpunt is. In plaats daarvan begin je met een neutrale mededeling waarin je alleen het onderwerp introduceert. Deze vorm werkt goed als je verwacht dat je lezer het niet met je eens is. Door eerst je argumenten te geven, ga je dan al toe naar je conclusie. Geef je in zo’n geval eerst je standpunt, dan kan het dat je lezer niet verder wil lezen omdat hij of zij het meteen al niet met je eens is. Gebruik bij het formuleren van je argumenten signaalwoorden om de verbanden duidelijk te maken.
Voorbeeld trechtervorm:
We moeten het rooster aanpassen, want we hebben te weinig personeel. Om het huidige rooster vol te krijgen, zijn 20 mensen nodig, maar momenteel hebben we maar 17 mensen in dienst. Bovendien hebben de medewerkers ook hun eigen wensen, die niet voldoende passen bij het huidige rooster. Veel mensen hebben een voorkeur voor vroege of juist late diensten, bleek toen ik mensen ernaar vroeg. Het huidige rooster houdt daar niet voldoende rekening mee. Kortom, er zijn genoeg redenen om het rooster aan te passen. Als we dat niet doen, wordt het probleem alleen maar groter.
Voorbeeld piramidevorm:
Over het rooster wil ik graag het volgende opmerken. Om het huidige rooster vol te krijgen, zijn 20 mensen nodig, maar momenteel hebben we maar 17 mensen in dienst. Bovendien hebben de medewerkers ook hun eigen wensen, die niet voldoende passen bij het huidige rooster. Veel mensen hebben een voorkeur voor vroege of juist late diensten, bleek toen ik mensen ernaar vroeg. Het huidige rooster houdt daar niet voldoende rekening mee. Volgens mij is de oplossing voor deze problemen simpel: we moeten het rooster aanpassen.
Oefenen in de les
Het kan helpen om eerst argumentatieve teksten te lezen en te analyseren: wat is het standpunt van de schrijver en welke argumenten gebruikt die? Besteed daarbij ook aandacht de formuleringen. Welke kennen je cursisten al en welke zijn nieuw? Je kunt hier al vrij snel mee beginnen. Denk aan zinnen als Ik vind de pizza lekker, want ik hou van tomaten. Later kun je argumentatie ingewikkelder maken.
Je kunt je cursisten een of meer stellingen voorleggen waar ze over moeten schrijven. Eventueel kun je eerst samen (of in groepjes) argumenten laten bedenken. Voorbeelden van stellingen vind je vrij makkelijk op internet, maar ook veel methodes voor hogere niveaus werken hiermee (bijvoorbeeld De Sprong of NT2 Taalmenu). Besteed ook aandacht aan de formuleringen. Hieronder kun je een document downloaden met voorbeelden van zinnen die je kunt gebruiken om een mening of advies te geven. Het is in elk geval altijd een goed idee om de argumentatie eerst te laten opschrijven, zodat cursisten kunnen bedenken of de argumentatie nevenschikkend of onderschikkend is. Ze kunnen dan makkelijker de goede signaalwoorden bedenken.
Als je cursisten werken, kun je daar natuurlijk gebruik van maken. Laat de cursisten in kleine groepjes samenwerken. Eén cursist beschrijft een situatie waarin hij of zij collega’s moest overtuigen. Samen bedenken de cursisten de argumentatie. Vervolgens schrijven ze die op en geven ze elkaar feedback.
Overzicht
In het e-boek 20 handige lijstjes vind je een overzicht (en dus nog 19 andere handige lijstjes!) Je kunt het via de knop hieronder kopen. Als je een workshop bij me volgt, krijg je het e-boek gratis bij het online lesmateriaal.