Wanneer gebruik je vraagtekens of uitroeptekens?
Omdat het gebruik van vraagtekens en uitroeptekens vrij eenvoudig is, ook voor NT2-leerders, behandel ik in deze lestip beide leestekens. Voor het vraag- of uitroepteken staat geen spatie, erna wel.
Vraagteken
Een vraagteken zet je aan het eind van een vragende zin, waarin de intonatie wat omhoog gaat aan het eind.
- Waar kom je vandaan?
- Mag ik vragen hoe laat het is?
- Weet u misschien waar de bus naar Emmen vertrekt?
Bij een vraag in de indirecte rede gebruik je geen vraag, maar een punt.
- Hij vroeg waar ik deze trui had gekocht.
- Ze vragen of je morgen komt.
Uitroepteken
Een uitroepteken gebruik je bij een uitroep of om een zin extra nadruk te geven.
- Wat jammer!
- Voorzichtig!
- Dat zei ik toch!
Zakelijke teksten
In zakelijke teksten komen uitroeptekens zelden voor; die worden als vrij informeel gezien. Vragen kun je natuurlijk wel gebruiken in zakelijke teksten. Vaak kun je op die manier je lezer direct aanspreken. Denk aan vragen als:
- Wilt u het formulier uiterlijk op 3 december aan ons terugsturen?
- Hebt u nog vragen? Die beantwoorden wij graag.
Oefenen in de les
Het is goed om je cursisten vanaf het begin aan te leren om vragen ook met een vraagteken te eindigen. Als dat in teksten doen, wordt hun tekst daar toch duidelijker van. Een vraag die niet op een vraagteken eindigt, kan voor moedertaalsprekers ironisch of sarcastisch overkomen. Dat is meestal niet het gewenste effect.
Zoals gezegd komen uitroeptekens vooral voor in informele teksten. Oefen die bijvoorbeeld door je cursisten appjes te laten schrijven, of een vakantiekaartje.