Overzicht van signaalwoorden

Hoe gebruik je signaalwoorden?

Signaalwoorden – ook wel structuur- of verbindingswoorden genoemd – zijn belangrijke hulpmiddelen om de structuur van je tekst duidelijk te maken aan je lezer. Ze geven aan wat het verband is binnen of tussen zinnen of zelfs tussen grotere delen van een tekst, zoals alinea’s of paragrafen – het zijn als het ware richtingaangevers binnen je tekst.. Op die manier vergroot je de kans dat je het doel van je tekst bereikt.

Voegwoorden en bijwoorden

Je kunt verschillende soorten woorden al signaalwoord gebruiken: nevenschikkende en onderschikkende voegwoorden, maar ook veel bijwoorden, zoals bovendien, daarom en namelijk. Daarnaast zijn er ook vaste verbindingen die als signaalwoord voorkomen. Voorbeelden daarvan zijn in elk geval en dat wil zeggen. Signaalwoorden worden meestal ingedeeld naar het type verband dat ze leggen: reden, oorzaak, gevolg, tijd, volgorde, enz. Signaalwoorden die in dezelfde categorie vallen, zijn niet zonder meer inwisselbaar; ze geven hetzelfde verband aan, maar de precieze betekenis kan verschillen.

Verbanden binnen zinnen

Enkele voorbeelden van signaalwoorden binnen een zin.

• Wij zijn volgende week donderdag gesloten, omdat het dan Hemelvaartsdag is.
• We gaan eerst met de bus en daarna met de trein.

Verbanden tussen zinnen

• Wij hebben uitsluitend zeer ervaren accountants in dienst. Daardoor bent u verzekerd van deskundig advies.
• Deze woning zal zeker aan uw wensen voldoen. Ze is zeer ruim en is heel handig ingedeeld. Bovendien is er achter de woning een mooie tuin.

Verbanden tussen alinea’s

De werkdruk in het onderwijs is heel hoog. Hier zijn veel verschillende redenen voor. Hieronder bespreken we er drie.

Ten eerste zijn de klassen erg groot; er zitten vaak 30 leerlingen in één klas. Het kost veel tijd om die allemaal goed les te geven, omdat leerlingen nu eenmaal niet allemaal even snel leren.

Ten tweede zitten er in elke klas wel een paar leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben omdat ze veel sneller of juist veel langzamer leren. Voor al deze kinderen is een aangepast programma nodig.

Ten derde moeten leerkrachten alles wat ze doen administreren. Voor al die leerlingen met een eigen programma moet een handelingsplan worden opgesteld, dat vervolgens regelmatig geëvalueerd moet worden.

Oefenen in de les

Als je op hogere niveaus aan schrijfvaardigheid werkt, is het belangrijk dat je cursisten signaalwoorden goed kunnen gebruiken. Geef ze gerust het overzicht van signaalwoorden dat je hieronder kunt downloaden. Je kunt je cursisten een tekst geven en ze daarin de signaalwoorden laten opsporen. Begrijpen ze het verband dat de woorden geven? Ook kan het nuttig zijn om te bespreken of de signaalwoorden wel of niet vervangen kunnen worden door andere woorden.

Daarnaast moet je natuurlijk je cursisten laten oefenen met zelf signaalwoorden gebruiken. Je kunt ze bijvoorbeeld eerst een simpele tekst geven en daar signaalwoorden laten invoegen. Ook kun je ze in hun eigen (of elkaars) teksten signaalwoorden laten opspeuren of bedenken waar ze die nog kunnen invoegen.

Overzicht

Ik heb een handig overzicht van signaalwoorden gemaakt. Het is niet volledig; er bestaan nog veel meer signaalwoorden, maar dit zijn de meest gebruikte. Je krijgt dit overzicht gratis van me, maar in ruil daarvoor krijg ik graag je e-mailadres. Daar stuur ik je leuke en interessante tips.