Wat zijn de regels voor het schrijven van de tussen-n?
In samenstellingen en afleidingen hoor je soms een tussenklank, die klinkt als [uh]. Soms schrijf je dan alleen een e en soms en. Dit verschijnsel heet ‘tussen-n’. Wat zijn de regels voor de spelling van deze klank, en hoe leer je die aan je cursisten?
De regels
Je schrijft en als het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud heeft op en. Voorbeelden: boekenkast (het meervoud van boek is boeken) en pannenkoek (het meervoud van pan is pannen).
Als het eerste deel een zelfstandig naamwoord is dat geen meervoud heeft, geen zelfstandig naamwoord is of twee meervoudsvormen heeft, schrijf je alleen een e. Voorbeelden: rijstebrij (rijst heeft geen meervoud), verrekijker (ver is een bijvoeglijk naamwoord), wiegelied (wieg komt het werkwoord wiegen), ziektekosten (ziekte heeft twee meervouden: ziektes en ziekten).
Uitzonderingen
Op de hoofdregel zijn een paar uitzonderingen, die het allemaal wat lastiger maken.
- Je schrijft e als het eerste deel van de samenstelling naar iets unieks verwijst. Dat gaat maar om een heel klein groepje woorden: zon, maan, hel en (onze)lievevrouw: zonnebril, maneschijn, hellevuur, Onze-Lieve-Vrouwekerk.
- Je schrijft e als het geheel een bijvoeglijk naamwoord is en het eerste deel een zelfstandig naamwoord met een versterkende betekenis. Ook dit is een beperkte groep: aap, beer, boord, pok, reus, reet, steek: apetrots, beresterk, reuzeleuk.
- Je schrijft e als het tweede deel van het woord -loos is, behalve als het eerste deel van het woord zelf als op een n eindigt: grenzeloos, vlekkeloos, gewetenloos.
Op zoek naar werkvormen?
In de online cursus De NT2-docent als schrijftrainer staat de informatie van deze website gegroepeerd op onderwerp. Bovendien staan bij elk onderwerp een of meer werkvormen uitgelegd – vaak met concrete oefeningen die je zó kunt overnemen.