Aan welke eisen moeten een titel en tussenkopjes voldoen?
Een goede titel en duidelijke tussenkopjes helpen de lezer van een (zakelijke) tekst erg bij het begrijpen van die tekst. Titels gebruik je vooral bij wat langere documenten, zoals artikelen, notities en rapporten. Zorg er daarbij voor dat de titel voldoende informatie geeft over de inhoud van je stuk. Alleen Rapportage is te vaag. Vaak kun je goed je doel in de titel verwerken: Advies over de aanschaf van nieuw softwarepakket; Evaluatie eerste kwartaal 2020. Je kunt eventueel ook een ondertitel gebruiken. Titels formuleer je meestal in telegramstijl, dus zonder werkwoorden en lidwoorden.
Tussenkopjes
Zodra een tekst meer dan drie alinea’s heeft, adviseer ik om tussenkopjes te gebruiken. Een tussenkopje is niet langer dan ongeveer 5 woorden en legt kort uit waar het volgende deel van de tekst over gaat. Ook hierbij gaat duidelijkheid voor alles. Je wilt je lezer helpen om je tekst goed te begrijpen of om bepaalde informatie snel (terug) te vinden. Ook een tussenkopje formuleer je in telegramstijl. Wel kun je in informatieve teksten soms vragen als tussenkopjes gebruiken.
Het is niet altijd nodig om bij elke alinea een tussenkopje te zetten; zeker in langere teksten hebben vaak meerdere alinea’s hetzelfde deelonderwerp. Door tussenkopjes kun je die duidelijk groeperen.
Belangrijk is wel dat de tekst ook zonder tussenkopjes leesbaar moet zijn. Ik zie bijvoorbeeld wel dat de naam van een regeling als tussenkopje wordt gebruikt boven de tekst waarin die regeling wordt uitgelegd. Dat is natuurlijk prima, maar herhaal die naam dan ook in de eerste zin nog en begin die niet met ‘Deze regeling houdt in dat …’
Titel en tussenkopjes in e-mail
Ook in langere zakelijke mails kan het heel goed werken om een titel en tussenkopjes te gebruiken. Of nou ja, een titel. Dat is natuurlijk je onderwerpregel. Tussenkopjes kun je in de mail zelf goed gebruiken. In de bevestigingsmail die ik stuur als ik een training verstuur, gebruik ik bijvoorbeeld de tussenkopjes Data en locatie, Betaling en Lessen verzetten.
Oefenen in de les
Je kunt een les hierover beginnen met een leesopdracht. Neem wat teksten mee naar de les of gebruik teksten uit je methode, en bekijk de titel en tussenkopjes. Waar verwachten ze dat de tekst over gaat? Lees dan de tekst en kijk of de voorspellingen kloppen. Zijn het goede tussenkopjes? Bekijk ook samen de lengte en formulering van tussenkopjes: kunnen je cursisten daar zelf de vereisten over lengte en telegramstijl uit halen? Eventueel kun je natuurlijk helpen.
Vervolgens kun je iedereen dezelfde tekst geven, waar je de titel en tussenkopjes van verwijderd hebt (geef wel aan wáár de tussenkopjes stonden), en laat je cursisten, individueel of in groepjes, bedenken wat een goede titel en goede tussenkopjes zouden zijn.
Tot slot kun je natuurlijk zelf een tekst laten schrijven. Je kunt ze dat op twee manieren laten aanpakken: eerst de tussenkopjes bedenken, en dan pas de tekst schrijven, of eerst de tekst schrijven en dan de tussenkopjes bedenken. Wat vinden ze makkelijker? En wat levert betere tussenkopjes op?