Wat weet je over een woord als het een samenstelling is?
Een samenstelling is een woord (meestal een zelfstandig naamwoord), dat bestaat uit twee of meer woorden die ook als zelfstandig woord in het Nederlands voorkomen. Zo is koffiekopje een samenstelling van koffie en kopje en slaapkamer van slaap en kamer. Meestal is de betekenis van een samenstelling vrij eenvoudig uit de losse delen vast te stellen – uitzonderingen daargelaten. Hoe de twee delen met elkaar samenhangen, verschilt nogal.
Een samenstelling zien we als één woord, dat we zonder spaties schrijven. Dat is ook zo bij lange samenstellingen als hogesnelheidstrein. Wel kan het nodig zijn om een streepje te zetten, bijvoorbeeld als het woord een afkorting bevat, of als er sprake is van klinkerbotsing.
In samenstellingen komen vaak tussenklanken voor: de e(n) of s. Voor beide klanken geldt dat het kan gaan om resten van naamvalsuitgangen, meervouden of overgangsklanken. De spellingregels voor de tussen-n zijn vrij ingewikkeld; de tussen-s schrijf je als je hem uitspreekt. De officiële regels voor de tussen-n vind je in het Groene Boekje.
Het laatste deel van de samenstelling bepaalt het woordgeslacht van het hele woord: de koffie + het kopje = het koffiekopje. De klemtoon verschuift juist weer vaak naar voren. Vergelijk de uitspraak van kopje koffie en koffiekopje.
Op zoek naar werkvormen?
In de online cursus De NT2-docent als schrijftrainer staat de informatie van deze website gegroepeerd op onderwerp. Bovendien staan bij elk onderwerp een of meer werkvormen uitgelegd – vaak met concrete oefeningen die je zó kunt overnemen.